ÇANAKKALE SAVAŞLARI BAŞLAMADAN ÖNCE TÜRK ASKERLERİ

1. Nizamiye Ordusunun 1911 Yılı Konusu

Nizamiye ordusunun genel olarak konusu, imparatorluga komsu devletler ile olan siyasi durumuna ve bu devletlerin askeri
güçlerine göre düzenlenmistir. Bunda memleketin iç güvenligi ile iskan, iase ve ulastırma imkanları dikkate alınmıstır. Böylece,
dört ordu, bir bagımsız kolordu ve üç bagımsız tümen halinde yeniden teskilatlanmıstır.
I. ve II. Ordu Rumeli, III. Ordu Dogu Anadolu, IV. Ordu Suriye, Irak ve Arabistan’a tahsis oldu.
Çanakkale ve yöresi I. Orduya baglı II. Kolordunun görev alanında yer almaktadır.
Çanakkale Bogaz Tabyaları
1. Nizamiye Ordusunun 1911 Yılı Konusu
Nizamiye ordusunun genel olarak konusu, imparatorluga komsu devletler ile olan siyasi durumuna ve bu devletlerin askeri
güçlerine göre düzenlenmistir. Bunda memleketin iç güvenligi ile iskan, iase ve ulastırma imkanları dikkate alınmıstır. Böylece,
dört ordu, bir bagımsız kolordu ve üç bagımsız tümen halinde yeniden teskilatlanmıstır.
I. ve II. Ordu Rumeli, III. Ordu Dogu Anadolu, IV. Ordu Suriye, Irak ve Arabistan’a tahsis oldu.
Çanakkale ve yöresi I. Orduya baglı II. Kolordunun görev alanında yer almaktadır.
Çanakkale Bogaz Tabyaları
Türkiye’yi zayıf, teskilatsız ve kudretsiz bulundurmak istiyorlardı. Türk Silahlı Kuvvetlerinin memleket savunması yapamaz
durumda olması gerekli idi.Osmanlı Devletinin kimsenin topragında gözü yoktu. Bütün gayesi kendi topraklarını
savunmaktı.bunun için de büyük devletlerden yaralanmak istiyordu. Bu amaçladır ki, Harbiye Nezareti ve Genelkurmayı, en
mükemmel deniz kuvvetlerine sahip olan Ingilizlerden yararlanmak istedigi gibi, Kara Ordusunu da en ileri seviyede bulunan
Alman kara ordusu subayları ile iyilestirmek istemekteydi.
14 Subat 1913’de yayınlanan Teskilat-ı Umumiye-i Askeriye Nizamnamesine göre kara ordusu, dört ordu müfettisligi ile
7. bagımsız kolordu ve iki bagımsız tümenden olusmaktaydı. Çanakkale Bogazı Müstahkem Mevkii I. Ordu Müfettisligine baglı
III. Kolordu’ya baglanmıstır.
Çanakkale Cephesini ilgilendiren 1. Ordu Karargahıyla Istanbul’daydı ve 4 Kolordudan olusmaktaydı ve basında
Maresal Liman Von Sanders bulunmaktaydı. Bu Kolordular da kendi içerisinde tümenlere ayrılmaktaydı. Söyle ki;
I. Kolordu (1. , 2. ve 3. tümen ) : Istanbul ve çevresinde
II. Kolordu ( 4. , 5. ve 6. tümen ) : Edirne ve çevresinde
III. Kolordu ( 7. ve 8. tümen ) : Gelibolu Yarımadası
IV. Kolordu (10. , 11. ve 12. tümenler ) : Bandırma ve çevresinde kurulmustur. Ayrıca;
I. Süvari Tugayı : Edirne’de kurulmustu.
Istanbul Bogazı, Çanakkale Bogazı ve Izmir Müstahkem Mevkii Komutanlıgı, Baskomutanlık vekaletine baglı idi.
Yalnız 4. Kolordu 3-4 Kasım 1914’te Izmir’e nakledilmistir
3. Çanakkale Bogazı’nın Savunmasından Sorumlu 3. Kolordunun 31-Temmuz 1914 ‘teki
Barıs Teskilat ve Kurulusu
Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlıgı 7. , 8. , 9. Piyade tümenleri ile 3. Süvari Tugayı ve 3. Kolorduya baglı
birliklerden olusmaktaydı.
- 7. Piyade Tümeni : 19., 20., 21. Piyade Alayları ile 7. Sahra Topçu Alayından olusmakta , Alaylar üçer Taburlu ,
Taburlar da dörder Bölüklüydü.
a – 19. ve 21. Piyade Alaylarında; dörder agır makineli tüfekten olusan birer agır makineli tüfek bölügü vardı.
b – 7. Sahra Topçu Alayı : 1. ve 2. Sahra Topçu Taburundan ; topçu taburları ikiser bataryalı ve bataryalar
dörder 75 mm.lik toplardan olusmaktaydı.
- 8. Piyade Tümeni : 22. , 23., 24. Piyade Alayları ile 8. Sahra Topçu Alayından olusmaktaydı. Bu Tümenin piyade ve
topçu alaylarının kurulusu 7. Piyade Tümeni Alaylarının kurulusu gibiydi.
- 9. Piyade Tümeni : 25., 26., 27. Piyade Alayları ile 9. Sahra Topçu Alayından olusmaktaydı. Bu tümenin piyade ve
????: Web Hattı - Türkiyenin En Güncel Forumu /kurtulus-savasi/139592-canakkale-savaslari-baslamadan-once-turk-askeri-gucu.html
topçu alaylarının kurulusu, öteki tümenlerin alayları gibidir. Yalnız 26. Piyade Alayının 1.Taburu yoktu ve 25 ila 27. Piyade
Alaylarında birer agır makineli tüfek bölügü bulunuyordu. 9. Sahra Topçu Alayının kurulusu öteki topçu alaylarının kurulusu
gibidir.
- 3. Süvari Tugayı : 4., 7., 15. Süvari Alayları ve 4 agır makineli tüfekli 6. Agır Makineli Tüfek Bölügünden olusmaktaydı.
-3. Kolorduya baglı Birlikler : Astsubay Numune Taburu, 3. Obüs Taburu, 3. Istihkam Taburu, 3. Telgraf Bölügü,
Istihkam Insaat Taburu, Hizmet Kıtası, 3. Ulastırma Taburu, Ulastırma Deposu ve Sanayi Takımlarından olusmaktaydı.
3. Kolordu Harbiye Nezaretinin emri ile barıs konusuna geçmistir. Buna göre 3. Kolordunun Karargahı Susurluktaki
Ulastırma Taburu, Tekirdag’da Ulastırma Deposuna baglı birlikleri, Yerçesme’de 7. Tümeni, Bandırma’da 8. Tümen ve 22.
Piyade Alayı, Ayvalık ve Balıkesir’de 8. Tümenin 23. ve 24. Piyade Alayları, Çanakkale’de 9. Tümen ve bunun 25. Piyade
Alayı, Eceabat ve Gelibolu’da 9. Tümenin 26. ve 27. Piyade Alayları Çorlu’da Kolordunun 3. Süvari Tugayı, 7. ve 15. Süvari
Alayları, Lüleburgaz’da 4. Süvari Alayı bulunmaktaydı.
Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgı, Çanakkale Bogazının özellikle denizden yapılacak saldırılara karsı
savunulması için yıllarca önce olusturulmus bir kurulustur. Çanakkale Müstahkem Mevkii birinci sınıf müstahkem mevkii
olmasının yanı sıra, buranın komutanı Kolordu Komutanı yetkisindedir. Müstahkem Mevkii Komutanlıgı Karargahı Çimenlik
Tabyadadır. Bu komutanlık; 2. Agır Topçu Tugayı ile Kale Istihkam Bölügü, Istihkam Insaat Bölügü, Telefon Bölügü, Mayın
Müfrezesi, Isıldak Müfrezesi, Müstahkem Mevkii Cephane Depo Müfrezesi, Bolayır Cephane Depo Müfrezesi ve Deniz
Tasıtları’ndan olusmaktaydı

B. SEFER TESKILATI VE KURULUSU

1914 temmuz ayında Türk – Yunan siyasi iliskileri gergin bulundugu bir dönemde, Yunan harp gemilerinin Çanakkale
bogazı önündeki faaliyetlerinin artması üzerine, 28 Temmuz’da Çanakkale için kısmi seferberlik emri verildi.
1.Kara Kuvvetleri:
Redif tümenler kaldırıldıktan sonra, gene her birligin kendi bölmesinde asker alma ve sefer olması kabul edilerek
memleket 13 kolordu bölgesine ayrıldı. Asker alma isleri için her kolordu bölgesinde bir asker alma heyeti baskanlıgı,
tümenlerde asker alma kalemleri, bir veya birkaç ilçede asker alma subeleri kuruldu.
Barıs ordusunun konusunda, bölge usulü kabul edilerek her birlik seferber olacagı bölgeye yerlesecekti.
Türk ordusu, dört ordu müfettisligi halinde 13 kolordu (biri bagımsız) 38 piyade tümeni (ikisi bagımsız), dört süvari
????: Web Hattı - Türkiyenin En Güncel Forumu http://www.webhatti.com/showthread.php?t=139592
tümeninden ibaretti. Ayrıca Çanakkale Bogazı, Istanbul Bogazı ile Izmir, Çatalca, Edirne ve Erzurum birer müstahkem mevki
idiler.
Çanakkale Bogazı ( Akdeniz Bogazı – Bahri Sefit ) Müstahkem Mevkii; 3. kolorduya baglı idi.
5 Agustos 1914 tarihli Baskomutanlık emri ile Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgı, 9. Tümen emrinde olarak
Baskomutanlıga baglanmıs, idari isler ve seferberlikle ilgili konular için Harbiye Nezaretine, emir ve komuta yönünden
Baskomutanlıga basvuracagı belirtilmisti. Buna göre daha önce 3. Kolordu Komutanlıgının emrinde bulunan 9. Piyade
Tümeninin Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgının emrine verilmesi ile 3. Kolordu ; 7. ve 8. Piyade Tümenleri ile
Kolordu baglı birlikleri ve lojistik destek birliklerinden olusmustur.
Baskomutanlıgın 5 Agustos 1914 tarihli emrine göre Kara Kuvvetlerinin sefer teskilatı ve kurulusu özetle asagıdaki
biçimde düzenlendi.
Idari yönler dısında kalan bütün konular için kolordular dogrudan dogruya ordu komutanlıgına basvuracaklardır.
Kendi orduları dısında bulunan tümenler, emirlerinde bulundukları komutanlara bilgi vermekle birlikte eski kolordularına
da durumu bildireceklerdir.
Kolorduların ordu müfettisliklerine bölüstürülmesi kaldırıla
Baskomutanlıga baglı olan seferi duruma getirilmis birlikler; 1., 2., 3. Ordular ile
Karadeniz, Akdeniz Bogazı Müstahkem Mevkileri ve Donanma Komutanlıklarıdır.
1.Ordu su birliklerden olusmaktadır; 1. Süvari Tugayı, 1., 2., 3., 4. ve 6. Kolordular ile
Agır Obüs Taburu, Edirne’de ki 8. Agır Topçu Alayı ve Edirne Kalesi. Ordu Komutanı Liman Von Sanders olup
karargahı Istanbul’dadır.
Ayrıca bu ordunun kurulusu olabildigince gizli tutulacaktır.
Bu emirle ordu müfettislikleri, ordu komutanlıklarına dönüstürülmüs ve 1.Ordunun kurulusu belirlenmis oluyordu.
5 Agustos 1914 tarihli emirle Çanakkale Müstahkem Mevkiinin kurulusunda 9. Piyade Tümeni, 2. Agır Topçu Tugayı ,
Istihkam Insaat Taburu ve Baglı Birliklerinden olusmaktadır. Burada 15 Haziran 1914 öncesinde 32 batarya Çanakkale
Bogazında, 3 batarya Bolayır mevziinde olmak üzere ; toplam 35 batarya kurulus dısı bırakıldıgından toplam batarya sayısı 22’
ye inmisti.
Ancak Avrupa’da Birinci Dünya Harbinin baslaması ve Osmanlı Devletinin de üçlü baglasmaya katılmıs olması nedeni ile
Çanakkale Bogazının güçlendirilmesi zorunlulugu ortaya çıktı ve terk edilmis tabyalardaki bataryalar ve toplar yeniden kurulusa
alındı.
9. Piyade Tümeninin sefer kurulusu ise 25., 26. ve 27. Alaylar, 9. Sahra Topçu Alayı, Tümen baglı birlikleri ve iki
jandarma taburu ve 1 amele Taburuyla bu tümene ayrılmıs bulunan lojistik destek birliklerinden olusmaktaydı. Bu tümen lojistik
destek birliklerinden ayrı olarak, iki menzil kolunu seferber etmekle görevlendirildi.
Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgı ve 3. Kolordu Komutanlıgının ilk sefer kurulusunda, konusla ilgili ve
takviye gibi nedenlerle bir çok degisiklik oldu. Çanakkale Bogazının denizden ve karadan yapılacak saldırılara karsı
savunulması için; 9.Tümen, Gelibolu Seyyar Jandarma Taburu, Bolayır Agır Topçu Taburu ve Çanakkale Müstahkem Mevkii
Komutanlıgı 3. Kolorduya dahil edildi.

Baskomutanlık 11 Kasım 1914 tarihli emir geregince Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgı daha önceden
baglandıgı halde yeniden Baskomutanlıga ve 3. Kolordu Komutanlıgı da 1. Ordu Komutanlıgına verildi.
2.Hava Kuvvetleri:
Ilk kez 25 Agustos 1914’de Üstegmen Fazıl’ın kullanmıs oldugu 1 deniz uçagı Nara’daki alana inis yapmıstır.
Yapılan ilk hava kesfi ile Ingiliz deniz kuvvetlerinin bogaz dısında devriye gezdikleri ve bogaza giren çıkan gemileri kontrol
ve muayene ettikler, tespit edilmistir.
Tek uçaklı devamlı kesif yapılamadıgından Istanbul’dan Çanakkale’ye Yüzbası Savmi komutasında iki kisilik bir Niyoport
deniz uçagı gönderilmeye kara verilmistir. Bu uçak, 21 Ekim 1914’de Baskomutanlıgın ve Vekaletin emri ile ayrıca 12 Ocak
1915’de Istanbul’dan deniz yoluyla gönderilen iki uçakta Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgının emrine girmisti.
5 Eylül 1914’de Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgı emrinde bir uçakla baslayan Türk hava kesifleri, itilaf
kuvvetlerinin Çanakkale’ye karsı bir hazırlık yapmakta olduklarının ortaya çıkmasına yardımcı olmustur.
3.Deniz Kuvvetleri:
Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgının sefer kurulusunda 1 hafif filo bulunuyordu. Hafif filoyu olusturan 4
torpidobotları özel seferberligin ilan edildigi gün Çanakkale’ye gelerek, Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgının emrine
girdiler. Daha sonraları bir gambot ve iki muhrip hafif filoya katıldı. Hafif filoyu olusturan gemiler gerektikçe
degistirilmekteydiler.
Baskomutanlık, Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgının görevini hafifletmek için 4 Subat 1914’de su üstü
gözetleme ve mayın hizmetlerini Baskomutanlık delegesinin emrine verdi. Ayrıca 18 Subat 1915 tarihine kadar Çanakkale
Bogazında 9 mayın hattı kurulmus, sonra Mart’a kadar buna 2 mayın hattı daha eklenmistir. Çanakkale Bogazının savunmasına
yardımcı olmak ve Bilesik Filonun bogazı geçmesi halinde onu korumakla görevli iki muharebe gemisi de Yarbay Arif
komutasında 17 Subat 1915’de Nara Burnu kuzeyine geldiler.
Bogaz filotillasında gemi sınıfları ve sayıları bakımından çesitli tarihlerde degisiklikler olmus kesif ve güvenlik hizmeti, bogazın
tamamen kapatıldıgı 27 Eylül 1914 tarihine kadar sürmüstür. Çanakkale’ye 31 Temmuz 1914’de Müstahkem Mevkii
kurulusunda bulunan Hafif Filoyu olusturmak üzere Bahriye Nezaretince bu komutanlık emrine kesif amacı ile verilen Kütahya,
Draç, Musul ve Akhisar torpidobotları Nara Burnunun kuzeyine gelerek demirlediler.
Bunlardan Draç ve Musul torpidoları, kesif amacı ile Bogaz dısına çıktılar.
3 Agustos 1914’de Durakreis gambotu, 8 Agustos 1914’de de Gayret ve Nümune muhriplerinin ve Pelenpiderya
gambotunun katılmasıyla Müstahkem Mevkii emrindeki Filo; 2 muhrip, 4 torpidobot ve 2 gambota ulastı. Bogazdan mayın
hatlarını geçebilecek savas gemilerine – kesif görevi olanların dısındakiler – yandan torpido atabilecek uygun yerlere
demirlemeleri bildirildi.
Bunları 7 Ekim’de Sakız ve Aydınreis Gambotlarının Müstahkem Mevkii emrine verilmeleri izledi; yalnız Sakız Gambotu
katılmıs Aydınreis Gambotu henüz gelmemisti.
Bogazdaki topçuyla birlikte filodaki gambot ve torpidoların olası bir saldırıya karsı hazır bulunmaları emredildi.
C. SEVK VE IDARE, EGITIM USULLERI VE DURUMU

Kıyı topçulugu uzmanı Yarbay Vasidlo, Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıgında topçu subay ve astsubayların
egitimi için Anadolu Hamidiye Tabyası Komutanlıgında görevlendirildi. Bunun dısında acemi ve ihtiyat topçu erleri, 2. Agır
Topçu Tugayı kurulusunda bulunan Topçu Depo Taburunda ; 9. Tümene gelen acemi ve ihtiyat piyade erleri de esas depo
taburunda egitilmekteydi.